เสริมสร้างพัฒนาการของลูกน้อยให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้นด้วย อาหารเสริมตามวัย Optimizing Infant Development through Introduction of 'Complementary Food'

เสริมสร้างพัฒนาการของลูกน้อยให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้นด้วย ‘อาหารเสริมตามวัย’
Optimizing Infant Development through Introduction of 'Complementary Food'

By:  วรัญญา เตชะสุขถาวร
Varanya Techasukthavorn
Department of Nutrition and Dietetics
Faculty of Allied Health Sciences Chulalongkorn University
Varanya.te@gmail.com

     อาหารตามวัยสำหรับทารกและเด็กเล็กหรืออาหารเสริมตามวัย (Complementary Food) หมายถึงอาหารอื่นๆ ที่นอกเหนือจากน้ำนมแม่หรือนมผงสูตรดัดแปลง เพื่อช่วยให้เด็กได้รับพลังงานอย่างเหมาะสมและมีพัฒนาการตามวัย ได้รับคุณค่าทางโภชนาการอย่างครบถ้วน รวมถึงช่วยให้ทารกได้เริ่มที่จะปรับตัวจากการกินนมแม่เพียงอย่างเดียวและเสริมสร้างพัฒนาการด้านการเคี้ยวให้สามารถรับประทานอาหารเหลว อาหารกึ่งแข็งกึ่งเหลว และอาหารทั่วไปได้อย่างปลอดภัย โดยหลักการจัดอาหารตามวัยเพื่อโภชนาการที่ดีของลูกน้อย มีหลักการสำคัญ 3 ข้อ ได้แก่ “สมวัย” หมายถึง ควรเริ่มให้อาหารเมื่อทารกมีความพร้อมและสามารถรับประทานอาหารอื่นนอกเหนือจากนมแม่ได้ เนื่องจากทารกมีการพัฒนาความสมบูรณ์ของอวัยวะภายในอย่างค่อยเป็นค่อยไป รวมไปถึงความพร้อมของระบบประสาทและกล้ามเนื้อในการหยิบจับอาหาร บดเคี้ยว และความสามารถในการทรงตัวซึ่งยังไม่เต็มที่มากนัก ดังนั้นจึงจำเป็นจะต้องเลือกและออกแบบอาหารให้สมวัย อีกทั้งยังเหมาะกับข้อจำกัดทางด้านสรีรวิทยาของทารกอีกด้วย “เพียงพอ” หมายถึง ทารกจะต้องได้รับพลังงานและสารอาหารที่เพียงพอต่อความต้องการในแต่ละวัน หากทารกได้รับน้ำนมจากแม่น้อยลงจำเป็นจะต้องพิจารณาถึงความต้องการของพลังงานที่เพิ่มขึ้นและจำนวนมื้อของอาหารตามวัยร่วมด้วย และ “ปลอดภัย” หมายถึง การคำนึงถึงความสะอาดและความปลอดภัยในอาหารตามวัยสำหรับทารก โดยเฉพาะกลุ่มอาหารที่อาจเสี่ยงต่อการปนเปื้อนจากเชื้อจุลินทรีย์ได้ง่าย ดังนั้นผู้จัดเตรียมอาหารจำเป็นจะต้องใส่ใจในทุกขั้นตอนการปรุงประกอบอาหาร เพื่อสุขภาพที่ดีและความปลอดภัยของทารกตัวน้อย โดยในประเทศไทยนิยมอาหารตามวัยสำหรับทารกและเด็กเล็กอยู่ 2 ประเภท ได้แก่ อาหารที่จัดเตรียมเองและอาหารที่มีจำหน่ายในเชิงพาณิชย์ไม่ว่าจะเป็น อาหารกึ่งสำเร็จรูปและอาหารสำเร็จรูปพร้อมรับประทาน ซึ่งมีทั้งข้อดีและข้อควรระวังที่แตกต่างกันออกไป อย่างไรก็ตามในการเลือกผลิตภัณฑ์อาหารเสริมตามวัยนั้นมีข้อควรระวังที่จำเป็นจะต้องพิจารณาอย่างถี่ถ้วน เพื่อส่งเสริมให้เด็กสามารถเจริญเติบโตได้อย่างสมบูรณ์ตามวัย

     Complementary foods, tailored for babies and infants, are specialized for various age groups and include all nourishment beyond maternal or modified powdered milk. This nutrition is crafted to fuel growth and foster age-appropriate developmental milestones, enhanced nutrition, and the enhancement of chewing skills to aid smooth and safe transitions from breastfeeding to diverse textures. So, providing age-appropriate foods that meet infants' nutritional needs and support various developmental stages is rooted in three essential factors: "Age suitability" denotes introducing foods other than breast milk when infants are developmentally prepared. Since infants' internal organs undergo gradual physiological development concurrent with partial advancements in the neuromuscular and vestibular systems, enabling abilities such as grasping, chewing, and balance. Therefore, age-appropriate food choices that align with infants' physiological capacities are essential. "Adequacy in nutrients" underscores the importance of ensuring infants receive sufficient energy and nutrients to meet their daily needs. As infants transition to complementary foods during weaning, any shortfall in calories and the heightened energy demand should be compensated for by increasing the frequency of meals, incorporating nutrient-rich complementary foods, and "Safety standards" encompass maintaining hygiene and safety protocols for complementary foods tailored for infants, particularly in food categories vulnerable to microbial contamination. Every step, from ingredient selection to washing and cooking, requires meticulous care to uphold the highest safety standards, promoting the infant's well-being and health. In Thailand, two primary types of complementary food for babies and infants prevail: homemade and commercial. Each presents distinct advantages and drawbacks. However, when selecting complementary food products for babies, infants must align with the quantity of nutrients and nutritional values for each age range to ensure optimal growth and development.