ยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยของห้องปฏิบัติการทางเคมี Enhancing Safety Standards in Chemical Laboratories

ยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยของห้องปฏิบัติการทางเคมี
Enhancing Safety Standards in Chemical Laboratories

สิรินดา วิงสุวรรณ
Sirinda Wingsuwan
Managing Director Official Equipment Manufacturing Co., Ltd.
sales@official.co.th.

          การบริหารจัดการด้านความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการทางเคมีเป็นกระบวนการที่ต้องคำนึงถึงหลายปัจจัย โดยเฉพาะความรู้และประสบการณ์ของบุคลากรภายในองค์กร ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการนำระบบความปลอดภัยไปสู่ภาคปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรม นอกเหนือจากบุคลากรแล้ว ปัจจัยที่สำคัญรองลงมาคือลักษณะทางกายภาพของห้องปฏิบัติการ โดยห้องปฏิบัติการจำเป็นต้องได้รับการออกแบบอย่างเหมาะสม รวมถึงมีอุปกรณ์และเครื่องมือที่รองรับกับการทำงานอย่างครบถ้วน เช่น มีระบบระบายอากาศที่ดีและมีการจัดสรรพื้นที่เชิงสถาปัตยกรรมอย่างเป็นสัดส่วน อย่างไรก็ตาม หากต้องการปรับปรุงหรือเปลี่ยนแปลงห้องปฏิบัติการเพื่อเพิ่มความปลอดภัยสามารถพิจารณาแนวทางได้ดังนี้

1. ความปลอดภัยของลักษณะพื้นผิวและการจัดการทางเดิน เช่น มีแสงสว่างเพียงพอสำหรับ
การทำงาน พื้นผิวและวัสดุภายในห้องที่สามารถกันไฟและทนไฟ บริเวณทางเดินสามารถสัญจรได้อย่างปลอดภัยและมีการระบุทางออกฉุกเฉินที่ชัดเจน

2. การจัดการกรณีเกิดเหตุฉุกเฉิน เช่น มีระบบดับเพลิงที่เหมาะสมและครอบคลุมพื้นที่ทั้งหมด
ซึ่งควรมีระบบการแจ้งเตือนทั้งแบบเสียงและสัญญาณไฟ เพื่อให้ผู้ปฏิบัติงานสามารถรับรู้สถานการณ์ฉุกเฉินได้อย่างทันท่วงที

3. การจัดเก็บและจัดการกับสารเคมี เช่น มีระบบแจ้งเตือนกรณีเกิดการรั่วซึมของแก๊ส ซึ่งต้องตรวจสอบ
การใช้งานอย่างน้อยปีละครั้ง มีมาตรการควบคุมการหยิบใช้สารเคมีอย่างเข้มงวด มีระบบการจัดเก็บสารเคมีในปริมาตรที่ไม่เกินกว่ามาตรฐานกำหนด และควรแยกการจัดเก็บตามประเภทของสารเคมีเพื่อความปลอดภัยในการใช้งาน

4. ระบบระบายอากาศของไอสารเคมีที่ปล่อยออกมา ภายในห้องปฏิบัติการจะต้องมีการระบายอากาศอย่างต่อเนื่องผ่านทางท่อลม ทั้งนี้ความเร็วของอากาศต้องเพียงพอเพื่อป้องกันการสะสมตกค้างและสัมพันธ์กับแรงดันในห้องที่ได้ออกแบบไว้ รวมถึงมีการควบคุมอุณหภูมิและความชื้น โดยมีการแสดงค่าดังกล่าวแบบเรียลไทม์

5. ระบบแสงสว่างและเสียงภายในห้อง ควรพิจารณาระบบแสงและเสียงในห้องปฏิบัติการให้เป็นไปตามหลักอาชีวอนามัยที่กำหนดในกฎกระทรวง เพื่อให้ผู้ปฏิบัติงานทำงานได้อย่างปลอดภัย รวมถึงห้องปฏิบัติการทางเคมีส่วนใหญ่มักจะมีเครื่องมือจำนวนมาก จึงต้องควบคุมมลพิษทางเสียงเพื่อไม่ให้ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของบุคลากร

          Managing safety in chemical laboratories is a process that involves multiple factors, especially the knowledge and experience of personnel within the organization. These elements play a crucial role in implementing safety systems in a tangible and practical manner. Beyond personnel, another significant factor is the physical characteristics of the laboratory. Laboratories must be appropriately designed and equipped with the necessary tools and equipment to support operations. This includes having a good ventilation system and well-organized architectural space allocation. However, if there is a need to improve or modify the laboratory to enhance safety, the following approaches can be considered:

1.   Surface Safety and Walkway Management: Ensure adequate lighting for work activities,
fire-resistant and flame-retardant surfaces and materials within the laboratory, safe and unobstructed walkways, and clearly marked emergency exits.

2.   Emergency Management: Install appropriate and comprehensive fire suppression systems covering the entire area, along with audible and visual alarm systems to ensure workers can promptly respond to emergencies.

3.   Chemical Storage and Handling: Implement gas leak detection systems with annual inspections, enforce strict control measures for handling chemicals, maintain chemical storage volumes within regulatory limits, and separate storage areas by chemical types to ensure safe usage.

4.   Chemical Vapor Ventilation System: The laboratory must have a continuous ventilation system through air ducts. The airflow speed should be sufficient to prevent accumulation and residue, aligning with the designed room pressure. Additionally, temperature and humidity must be controlled, with real-time monitoring and display of these parameters.

5.   Lighting and Sound Systems in the Laboratory: The lighting and sound systems in the laboratory should comply with occupational health standards as stipulated by ministerial regulations to ensure worker safety. Given that most chemical laboratories are equipped with numerous instruments, noise pollution must be controlled to prevent adverse health effects on personnel.