สำรวจอนาคตของอาหารทะเลทางเลือก: การวิเคราะห์สถานการณ์สู่ระบบอาหารที่ยั่งยืนและฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม Navigating the Future of Alternative Seafood: Scenario Analysis for a Sustainable and Regenerative Food System

สำรวจอนาคตของอาหารทะเลทางเลือก:
การวิเคราะห์สถานการณ์สู่ระบบอาหารที่ยั่งยืนและฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม
Navigating the Future of Alternative Seafood:
Scenario Analysis for a Sustainable and Regenerative Food System

By.  สันติ อาภากาศ
Santi Abakaz
Co-founder of Bio Buddy
TASTEBUD LAB and Future Food Network
santi.tastebud@gmail.com

           ธุรกิจอาหารทะเลทั่วโลกกำลังเผชิญกับปัญหาด้านความยั่งยืนที่ทวีความรุนแรงขึ้น เช่น การประมงเกินขีดจำกัด ปัญหามลพิษ และความเสื่อมโทรมของแหล่งที่อยู่อาศัย ดังนั้นอาหารทะเลที่ผลิตจากการเพาะเลี้ยงเซลล์และอาหารทะเลจากพืชจึงเป็นทางเลือกที่น่าสนใจ เนื่องจากความต้องการโปรตีนที่ช่วยส่งเสริมความยั่งยืนมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น โดยอาหารทะเลทางเลือกสามารถตอบโจทย์ความต้องการของตลาดและยังช่วยสนับสนุนระบบอาหารแบบฟื้นฟูได้อีกด้วย จึงจำเป็นที่จะต้องอาศัยการลงทุนทางด้านเทคโนโลยีการอาหารและเทคโนโลยีชีวภาพสำหรับการวิจัยเชิงลึก เพื่อช่วยฟื้นฟูระบบนิเวศและเสริมสร้างความเข้มแข็งให้กับคนในท้องถิ่น


นวัตกรรมและการเติบโตของอุตสาหกรรมอาหารทะเลทางเลือก
           อาหารทะเลจากการเพาะเลี้ยง: บริษัทต่างๆ เช่น Wildtype, BlueNalu และ Shiok Meats ได้ก้าวสู่การเป็นผู้นำในการพัฒนาปลา กุ้ง และปูแบบเพาะเลี้ยงเซลล์ ซึ่งให้รสชาติ เนื้อสัมผัส และคุณค่าทางโภชนาการใกล้เคียงกับผลิตภัณฑ์จากปลาที่จับได้ตามธรรมชาติ โดยเทคโนโลยีควบคุมถังหมักชีวภาพ (bioreactor technology) และการปรับแต่งเซลล์ (cell line optimization) มีความสำคัญต่อการเพิ่มกำลังการผลิตและเพิ่มประสิทธิภาพด้านต้นทุน ซึ่งหลายบริษัทกำลังสำรวจถึงแนวทางเศรษฐกิจหมุนเวียนและการฟื้นฟูทรัพยากรอย่างยั่งยืน

           อาหารทะเลทางเลือกจากพืช: บริษัท Good Catch และ New Wave Foods ได้เปิดตัวผลิตภัณฑ์อาหารทะเลจากพืชที่เลียนแบบรสชาติและเนื้อสัมผัสของปลาและอาหารทะเลอื่นๆ ด้วยการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรพืชที่ยั่งยืน เช่น สาหร่ายและสาหร่ายทะเล โดยสาหร่ายเป็นวัตถุดิบที่มีประโยชน์ในระบบอาหารแบบฟื้นฟู เนื่องจากสามารถดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์และเจริญเติบโตได้อย่างรวดเร็ว โดยไม่กระทบต่อทรัพยากรดินหรือแหล่งน้ำจืด จึงเป็นทางเลือกที่ยอดเยี่ยมสำหรับผลิตภัณฑ์อาหารทะเลทางเลือก สำหรับประเทศไทย มีบริษัท OMG Meats และ Mantra ที่ถือเป็นผู้นำของการพัฒนาอาหารทะเลจากพืช โดยใช้โปรตีนจากถั่วเหลือง ข้าวสาลี และถั่วชิกพี

          เทคโนโลยีชีวภาพเชิงลึก: การลงทุนในเทคโนโลยีเชิงลึก โดยเฉพาะการเพาะเลี้ยงเซลล์และกระบวนการทางชีวภาพจะเข้ามาช่วยลดต้นทุนการผลิตและปรับปรุงคุณภาพของผลิตภัณฑ์ไปพร้อมกัน ตัวอย่างเช่น การใช้อาหารเลี้ยงเชื้อที่สกัดจากผลพลอยได้ของพืช ซึ่งจะช่วยลดการใช้ทรัพยากรที่มีราคาสูงและลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ตลอดจนส่งเสริมให้เกิดการสร้างระบบอาหารที่มีความยืดหยุ่นและสามารถฟื้นฟูได้

          The global fish industry faces increasing sustainability challenges, including overfishing, pollution, and habitat deterioration. As the demand for sustainable protein grows, grown and plant-based seafood provide promising and unique options. With the food-tech and biotech sectors investing in deep-tech research, alternative seafood is well-positioned to meet market demand while also supporting a regenerative food system that restores ecosystems and empowers local communities.

Innovations and Growth in the Alternative Seafood Industry
          Cultivated Seafood: Companies like Wildtype, BlueNalu, and Shiok Meats are leading the charge by developing lab-grown fish, shrimp, and crab that closely replicate the taste, texture, and nutritional content of their wild-caught counterparts. Innovations in bioreactor technology and cell line optimization are critical to scaling up production and achieving cost efficiency, with companies exploring regenerative and circular economy approaches for sustainable inputs.

          Plant-Based Alternatives: Leveraging sustainable plant resources like algae and seaweed, companies such as Good Catch and New Wave Foods have introduced plant-based seafood that mimics fish and shellfish. Algae is particularly valuable for its regenerative capability because it absorbs CO2 and grows quickly without depleting land or freshwater resources, making it an excellent choice for alternative seafood products. In Thailand, OMG Meats and Mantra have been at the forefront of developing plant-based seafood consumer packaged goods utilizing soybean, wheat protein, and chickpea.

         Deep-Tech Biotech Solutions: Investment in deep-tech, particularly in areas like cell culture media and alternative bioprocessing techniques, has helped reduce production costs while improving product quality. For example, alternative growth media derived from crop by-products are reducing reliance on expensive and environmentally intensive inputs, contributing to a more resilient, regenerative food system.