อาหาร Low FODMAPs กับโรคลำไส้แปรปรวน Low FODMAPs Food and Irritable Bowel Syndrome

By:  วรัญญา เตชะสุขถาวร
Varanya Techasukthavorn
Department of Nutrition and Dietetics
Chulalongkorn University
varanya.te@gmail.com

FODMAPs คืออะไร
   FODMAP หรือ FODMAPs เป็นตัวย่อของ Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides, and Polyols ซึ่งหมายถึง อาหารหรือวัตถุดิบที่มีองค์ประกอบของคาร์โบไฮเดรตสายสั้น น้ำตาลโมเลกุลเดี่ยว และโมเลกุลคู่หลากหลายชนิด ดังต่อไปนี้

● กลุ่มน้ำตาลหลายโมเลกุล (Oligosaccharides)
o ฟรุกแทน (Fructans) กาแลคโตโอลิโกแซ็กคาไรด์ (Galacto-oligosaccharides; GOS)
● กลุ่มน้ำตาลโมเลกุลคู่ (Disaccharides)
o แลคโตส (Lactose) มอลโทส (Maltose)
● กลุ่มน้ำตาลโมเลกุลเดี่ยว (Monosaccharides)
o ฟรุกโตส (Fructose)
● กลุ่มน้ำตาลแอลกอฮอล์ (Polyols)
o ซอร์บิทอล (Sorbitol) แมนนิทอล (Mannitol)

อาหาร Low FODMAPs สัมพันธ์กับลำไส้แปรปรวนอย่างไร
   ตั้งแต่ช่วงราวๆ ปี พ.ศ. 2543 เป็นต้นมา Sue Shepherd และคณะวิจัยได้ทำการศึกษาและค้นพบความสัมพันธ์ของอาหารที่บริโภคกับอาการลำไส้แปรปรวน โดยส่วนใหญ่แล้วคนที่มีลำไส้แปรปรวนจะมีอาการท้องอืด อาหารไม่ย่อย ท้องผูกและท้องเสีย ซึ่งเป็นอาการเรื้อรังที่พบได้บ่อยในผู้ป่วยโรคลำไส้แปรปรวน (Irritable Bowel Syndrome; IBS) ซึ่งยังหาสาเหตุที่แน่ชัดไม่ได้ และเป็นที่น่าสนใจว่าอาการต่างๆ ข้างต้นเกิดขึ้นโดยสัมพันธ์กับชนิดของอาหารที่รับประทาน ทำให้มีการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับกลุ่มอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตสายสั้น น้ำตาลโมเลกุลเดี่ยวและโมเลกุลคู่บางชนิด ที่ร่างกายไม่สามารถย่อยได้และทำให้เกิดการหมักในลำไส้ กลายเป็นกรดไขมันสายสั้นและแก๊สต่างๆ ได้แก่ คาร์บอนไดออกไซด์และมีเทน เป็นต้น โดยพบว่า มีความเป็นไปได้ที่กลไกจะทำให้เกิดลมในท้อง และเมื่อกลุ่มคาร์โบไฮเดรตนี้ถูกหมักในลำไส้และบริเวณลำไส้จะมีกลไกการดึงน้ำออกจากบริเวณนอกเซลล์ลำไส้เล็กเข้ามาสู่ภายในทางเดินอาหาร ส่งผลทำให้เกิดอาการท้องเสียได้ในคนที่มีภาวะลำไส้แปรปรวน

   ดังนั้น การจำกัดการรับประทานอาหารกลุ่ม Low FODMAPs ที่มีคาร์โบไฮเดรตกลุ่มนี้ จึงมีส่วนช่วยลดปัญหาเกี่ยวกับลำไส้แปรปรวนได้ เนื่องจากจะไม่มีสารตั้งต้น ไม่ถูกย่อยและไม่เกิดการหมักในลำไส้

What is FODMAPs?
   FODMAP or FODMAPs stands for Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides, and Polyols. It refers to food or raw material that contains a variety of short-chain carbohydrates, single-molecule sugar, and double-molecule sugar as follows:

● Oligosaccharides
o Fructan and galacto-oligosaccharide (GOS)
● Disaccharides
o Lactose and maltose
● Monosaccharides
o Fructose
● Sugar alcohols (Polyols)
o Sorbitol and mannitol

How is Low FODMAPs Food Associated with Irritable Bowel Syndrome?
   Since the beginning of 2000, Sue Shepherd and her research team have researched and discovered a correlation between consuming food and irritable bowel syndrome (IBS), which is normally associated with chronic symptoms such as flatulence, dyspepsia, constipation, and diarrhea without any clear causes. Interestingly, these symptoms arise in correlation with the types of food being consumed. According to the study, indigestible short-chain carbohydrates and single- and double-molecule sugars in certain types of food are fermented in the intestines and converted into short-chain fatty acids and gases, such as carbon dioxide and methane. The process was found to potentially cause trapped abdominal wind. When these carbohydrates undergo intestinal fermentation, extracellular water extraction takes place in the small intestine, and the water is transported into the digestive system, resulting in diarrhea in IBS patients.

   A limited consumption of low FODMAPs foods containing these carbohydrates will, therefore, help reduce the symptoms of IBS since the sources of indigestibility and fermentation are reduced or eliminated.